Święcenie pokarmów – co włożyć do koszyczka wielkanocnego?

Tradycyjnie w Wielką Sobotę rzesze wiernych ciągną do kościołów, aby poświęcić pokarmy na stół wielkanocny. Wszystko, co będziemy jeść w Wielką Niedzielę powinno być wcześniej poświęcone. Czy w koszyczku jest miejsce dla cukrowego lub czekoladowego baranka? Co z kiełbasą i wędlinami? A co z kaczuszkami i zającami? Poniżej wszystko o tym, co włożyć do koszyczka wielkanocnego.

Dzieci z koszyczkami przyniesionymi do święcenia, fot. z archiwum NAC dzięki TVN24

Święcenie pokarmów – piękny polski zwyczaj

Zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę jest znany na ziemiach polskich już od XIII wieku. Dziś niesiemy do kościoła jedynie symboliczne ilości jedzenia, w przeszłości wyglądało to zupełnie inaczej. Jeszcze nasze babcie nosiły do poświęcenia cały pokarm na wielkanocny stół: całe bochenki chleba, pęta kiełbasy i mięsa, jaja, chrzan i wiele innych. Takie ilości jedzenia nie mieściły się do niewielkich koszyczków, dlatego noszono je w koszach albo nawet w chustach na plecach. Wierzono, że w tak wielkie święto, jakim jest Wielkanoc powinno się spożywać jedynie poświęcony pokarm. Takie jedzenie nie mogło zaszkodzić nikomu kto je spożywa, nawet w zbyt dużych ilościach.

Święcenie pokarmów przed dworem, fot. z archiwum NAC dzięki TVN24 

Tradycyjny obrzęd święcenia pokarmów obecnie odbywa się zwykle w kościele lub w jego otoczeniu. Jednak jeszcze na początku XX wieku, społeczność wiejska zbierała się na najważniejszych placach na wsi lub pod dworem. Wystawiano przyniesione pokarmy na specjalnie przygotowanych stolikach i ławach, gdzie święcił je ksiądz. Było to wygodniejsze rozwiązanie ze względu na wspomniane wyżej duże ilości jedzenia, które trzeba było przetransportować do, często bardzo odległego, kościoła.

Kolorowe pisanki i kraszanki to obowiązkowy element koszyczka wielkanocnego! Fot. Folkstar

Co włożyć do koszyczka wielkanocnego?

Tradycja wyraźnie wskazuje co włożyć do koszyczka wielkanocnego. Każdy pokarm, który tam się znajdzie ma swoją głębszą symbolikę i oddaje charakter wiosennych świąt. Czego zatem nie powinno zabraknąć w naszym koszyczku?

• Chleb – to podstawowy pokarm człowieka, jego poświęcenie ma zapewniać pomyślność, dobrobyt i sprawiać, że domownikom nigdy go nie zabraknie. W chrześcijaństwie chleb symbolizuje również ciało Chrystusa.
• Jajka – najdawniejszy i najważniejszy symbol wiosennych świąt. Jaja symbolizują nowe życie i odrodzenie, nadzieję i płodność, a także Zmartwychwstanie, czyli wszystko to, co jest istotą świąt Wielkiej Nocy. Pięknie zdobione wylądują nie tylko w naszym koszyku, ale również ozdobią stół i uzupełnią wiosenne dekoracje w całym domu.
• Wędlina – mięsa i wędliny symbolizują dostatek i dobrobyt, który zostanie przy nas przez cały rok.
• Sól – chroni inne pokarmy przed zepsuciem, a przez to stała się symbolem trwałości oraz nieśmiertelności.
• Chrzan – powinien być święcony w całości, czyli jako korzeń wykopany z ziemi dopiero na święta. Chrzan wzmacnia symboliczne właściwości pozostałych święconych pokarmów, a sam jest symbolem siły fizycznej i dobrego zdrowia.
• Baranek – jest chrześcijańskim symbolem Zmartwychwstałego Chrystusa. Tradycyjnie robiony był z masła lub pieczywa w specjalnych formach. Dziś najczęściej spotyka się baranki z cukru albo czekolady.
• Babka lub inne ciasto – samodzielnie wypiekane smakołyki na święta symbolizują umiejętności gospodyni oraz dostatek.
• Ser – to pokarm, który symbolizuje współpracę zwierząt i człowieka. Poświęcenie go ma zapewnić rozwój i dobrobyt zwierząt hodowlanych oraz dalszą efektywną symbiozę sił natury i człowieka.

Kaczuszki, kurczaczki, zajączki i inne czekoladowe formy nie są związane z tradycyjną święconką. Znalazły miejsce w naszej kulturze dopiero kilkanaście lat temu. Warto o tym pamiętać, jeśli zależy nam na tym, by nasz koszyczek wypełniały symboliczne pokarmy.

Wielkanocne wypieki przygotowane przez wiejskie kobiety, fot. z archiwum NAC dzięki TVN24

Jak udekorować koszyczek wielkanocny?

Wielkanocny koszyczek sam w sobie zawsze przybierał piękną formę. Dbano o to, by nie był zbyt wysłużony i zniszczony. Obowiązkowym elementem dekoracji koszyczka była i jest biała serweta, która stanowi idealne tło dla poświęconych pokarmów, ale także pomaga wyeksponować misternie zdobione jaja. Do koszyczka należy także włożyć gałązkę bukszpanu lub borówki. Liście tych roślin są zielone przez cały rok, co symbolizuje nieśmiertelność i życie. Jeśli chcesz dodać swojemu koszyczkowi jeszcze więcej wiosennego uroku, dołóż do niego również bazie – to idealna dekoracja na wiosenne święta!

Haftowane serwetki uzupełnią każdy koszyczek wielkanocny! Fot. Folkstar