Czerwone korale podbiły serca polskiej wsi

Czerwone korale – biżuteria, która podbiła polską wieś

Czerwone korale to chyba najbardziej charakterystyczny dodatek do kobiecego stroju ludowego. Nosiły go góralki, krakowianki, poznanianki, łowiczanki… był popularny w całej Polsce. Do dziś tego typu ozdoba jednoznacznie kojarzy nam się z folklorem i ludowością. Co sprawiło, że sznury intensywnie czerwonych kamieni tak bardzo się podobały?

Czerwone korale w łowickim stroju ludowym, fot. Folkstar.pl

Biżuteria z głębin morza

Koralowce, z których powstają piękne koraliki o charakterystycznej barwie to parzydełkowce. Te zwierzęta żyją w Morzu Śródziemnym u wybrzeży Wysp Kanaryjskich i Japonii oraz w kilku innych miejscach na świecie. Rosnąc, tworzą krzewiaste kolonie, których podstawą jest wapienny szkielet – to on jest wykorzystywany do wyrobu biżuterii. Sama obróbka kruszcu jest bardzo pracochłonna i wymaga dużej uwagi, co sprawia, że same korale są jeszcze bardziej cenne.

Naturalne czerwone korale z koralowca, fot. z książki „Biżuteria ludowa w Polsce” z serii Ocalić od zapomnienia, wyd. MUZA SA

Przez królewskie dwory pod wiejskie strzechy

Tymi wyjątkowymi kamieniami ozdobnymi interesowano się już w starożytności, ale ich złoty wiek przypada na XIX stulecie. Wówczas stały się popularne nie tylko we Włoszech (gdzie były najbardziej znane), ale w całej Europie. Początkowo rozpowszechniły się wśród dworzan i szlachty, następnie przeszły do mody mieszczańskiej, skąd przywędrowały na wieś. Były synonimem dostatku i bogactwa – sznur korali mógł kosztować nawet tyle, co jedna krowa! Z tego powodu korale często przekazywano z pokolenia na pokolenie, a te dziewczyny, które nie miały od kogo odziedziczyć tej pięknej biżuterii, ciężko pracowały, aby ją sobie kupić.

Czerwone korale jako dodatek do kujawskiego stroju ludowego, fot. Folkstar.pl

Jeden sznur, trzy, a może dziewięć?

Czerwone korale zakładano do stroju uroczystego, na największe okazje świąteczne i rodzinne. Były obowiązkowym elementem stroju każdej Panny Młodej. Ich wygląd oraz długość zależała od zamożności, pozycji społecznej, ale także od miejscowej mody. W niektórych regionach korale przypominały obróżkę i jedynie okalały szyję, w innych były tak długie, że wypełniały dekolt zachodząc na gorset lub kaftan. Liczba sznurów była najczęściej nieparzysta, co było związane z magicznym znaczeniem liczb. Zwykle było ich trzy lub pięć. Bardziej zamożne kobiety nosiły nawet siedem albo dziewięć, natomiast w okolicach Rzeszowa i Łańcuta noszono nawet po kilkanaście sznurów korali!

Czerwone korale do stroju ludowego, fot. Folkstar.pl

Kiedy same korale to za mało

Korale nawlekano na grube nici i aby je dodatkowo ozdobić, pomiędzy paciorkami zawiązywano dekoracyjne supełki. Jeśli korale nie były równe, stosowano zasadę od najmniejszych do największych, umieszczając pośrodku te najbardziej okazałe. Często do czerwonych paciorków dodawano również inne ozdoby. Były to zwykle krzyżyki lub medaliki przyozdabiane innymi kamieniami szlachetnymi albo wykute w fantazyjny sposób. Nieco tańsze wersje medalików wykonywano np. z monet. Popularnymi zdobieniem korali były także okuwki, czyli cienkie blaszki okalające kilka największych koralików. Korale łączono za pomocą zdobnych metalowych klamerek albo kolorowych wstążek wiązanych w kokardę.

Magiczna moc czerwonych korali

Oprócz swojej funkcji ozdobnej, korale miały również inne właściwości, wykraczające poza świat rzeczywisty. Przypisywano im silne właściwości ochronne – nosząca je kobieta była zabezpieczona przed  urokami, złymi spojrzeniami oraz przed chorobami i dolegliwościami. Korale miały także odzwierciedlać stan zdrowia właścicielki: jeśli ich kolor bladł, było to oznaką choroby – i przeciwnie, coraz bardziej intensywna barwa ukazywała powrót do zdrowia.

Czerwone korale z drewna, fot. Folkstar.pl

Czerwone niczym wino korale wciąż zachwycają swoim urokiem. Doskonale rozumiemy, czemu intensywny kolor kamieni ozdobnych tak bardzo polubiła polska wieś. Ten rodzaj biżuterii także dziś sprawdzi się na wiele okazji – nie tylko do stroju ludowego, dlatego warto mieć choć jeden sznur czerwonych korali w swojej kasetce.

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz