Haft łowicki i jego tajemnice

Haft łowicki

Haft łowicki to jedna z najbardziej rozpoznawalnych ozdób polskiego stroju ludowego, który to, bezsprzecznie był wizytówką każdej Łowiczanki. Nie tylko zaświadczał o majętności właścicielki, ale także dawał świadectwo jej pracowitości i  zdolności krawieckich. Zwyczaj nakazywał, by każda panna sama przygotowywała oraz upiększała swoje suknie.

Bardzo istotną rolę w stroju Księżanki pełnił haft łowicki, którym dekorowano niemalże wszystko: od kiecek poprzez staniki, fartuchy, koszule, kołnierzyki po chustki, pończochy czy rękawki.

Jednym z pierwszych zastosowań wyróżniających haft łowicki na tle innych ludowych haftów, było tzw. szycie polskie polegające na wyszywaniu łańcuszkiem drobnych motywów geometrycznych – wykorzystywane do niego były następujące ściegi: łańcuszek, stębnówka, krokiewkowy, kurpiowski i od czasu do czasu krzyżykowy.

Szycie polskie. Fot. www.haftyludowe.wordpress.com

Z czasem popularność zyskało szycie ruskie, charakteryzujące się haftem krzyżykowym.

Szycie ruskie – czyli haft krzyżykowy. Fot. lodzkie.naszemiasto.pl

Każdy z nich znalazł swoje zastosowanie w zdobieniu płóciennych koszul.

Współcześnie, haft łowicki wykonuje się na trzy sposoby: płaski i cieniowany, koralikowy oraz ażurowy (richelieu).

Haft płaski i cieniowany

Pierwsze zdobienia tego typu pojawiły się w Łowiczu na początku XX wieku. Wykonywano je przy użyciu wełny. Prawdziwą karierę zrobił haft nićmi jedwabnymi, a następnie muliną, które na aksamicie prezentowały się wyjątkowo efektownie. Najbardziej znanym motywem są róże, pierwotnie haftowane tylko na stanikach.

Motyw róż zrodził się w parafii Złaków Kościelny, by z czasem zyskać rozgłos w całej Ziemi Łowickiej. Około 1925 roku haft łowicki zaadaptował, niemalże na wyłączność, ten sposób zdobienia: zaczęto wyszywać różami zarówno koszule damskie jak i męskie. Kilka lat później przeniesiono je na zapaski i aksamitki kiecek. Pracę hafciarek znacznie ułatwiło pojawienie się w latach 30. XX wieku maszyny do szycia Singer.

Haft łowicki zyskał status ręczno-maszynowego, ale nie należy doszukiwać się z tego powodu pogorszenia jakości prac hafciarek. Efekt końcowy wciąż zależy od zręczności ich dłoni oraz zmysłu plastycznego. Cechą charakterystyczną haftu są motywy roślinne (zwłaszcza wspomniane róże). Dziś przestał być domeną stroju ludowego, zaczęto nim zdobić elementy stroju współczesnego, galanterię, poduszki, obrusy oraz biżuterię. Haft łowicki stał się jego wiernym i najpopularniejszym ambasadorem.

Kilka przykładów tego typu haftu możecie znaleźć w sklepie Folkstar. Bardzo efektowną ozdobą są np. haftowane torebki, gdzie róża stanowi mocny akcent, subtelnie je upiększając.

Haftowana torebka z różą. Fot. folkstar.pl

Haft koralikowy

Niecodzienną cechą haftu koralikowego jest to, że w latach 20. XX wieku na ziemie łowickie wprowadził go… mężczyzna. Nazywał się Piotr Muras i pochodził ze wsi Przemysłów. Rzadko się zdarza, by w historii hafciarstwa zapisał się przedstawiciel płci męskiej. Pomysł Murasa przypadł do gustu Łowiczankom, które niemalże natychmiast przy użyciu małych, szklanych paciorków zaczęły ozdabiać prostymi ornamentami rękawki oraz nanosić bardziej skomplikowane wzory kwiatowe na staniki czy aksamitki kiecek i zapasek.

W imponujący sposób haft łowicki prezentuje się na sukni łowickiej, która znajduje się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Poznaniu.

Suknia łowicka ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Poznaniu. Fot. pochodzi ze strony www.rzeczymowia.pl – witryny zarządzanej przez Muzeum Etnograficzne, Oddział MNP

Haft koralikowy zdobiący tył stanika łowickiej kiecki. Fot. www. etnograficzna.pl

Haft ażurowy

W literaturze funkcjonuje również pod nazwami „wenecki” czy „richelieu” (od nazwiska księcia Armanda Jeana Richelieu). Jako pierwsze haft ażurowy zaproponowały Marianna Marczak z Lipnic oraz Stanisława Kotlarska z Kocierzewa. Było to ok. 1925 roku. Od tego czasu na stałe wpisał się w zdobnictwo stroju łowickiego, gdzie wykorzystywany jest do zdobienia szerokich rękawów i kołnierzy damskich koszul. Nazywany również haftem białym często łączony był z haftem płaskim.

Koszula łowicka, u dołu rękawa widoczny jest haft richelieu. Fot. folkstar.pl

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz